Historia

Zamek Sobieskiego w Horyńcu

Tegit Et protect sobieski horyniec Obecnie historycy uważają, że wszelkie powiązania Sobieskiego z Horyńcem, są legendami i pragnieniem zaistnienia, jako miejsce, gdzie była wielka osobistość, wręcz uświęcając dane miejsce. Historia to dziedzina, która nie do końca odzwierciedla przeszłość, odzwierciedla ona tylko coś, co zostało zapisane i da się na tej podstawie dowieść dowodem dany fakt. Dlatego w Horyńcu uważamy, że Sobieski tutaj bywał, mieszkając około 30 kilometrów nieopodal w Jaworowie. Absurdalne wydaje się coś takiego, że ktoś śledził każdy krok danej osobistości i gdzieś to odnotował. Nasza lokalna tradycja wspomina nawet o tym, że przez pewien okres Sobieski był właścicielem Horyńca. Okres połowy XVII wieku jest pewną dziurą historyczną, wtedy pojawia się w niej osoba Sobieskiego i nagle właścicielem Horyńca staje się Piotr Telefus.

Przedwojenny informator Horynieckiego Zdroju tak opisuje kwestię Sobieskiego:

Za Jagiellonów Horyniec był królewszczyzną, pokryty olbrzymim lasem i dlatego chętnie odwiedzaną w zamiłowanych w łowach królów. W XVII wieku Horyniec był własnością Sobieskich. Król Jan III, który rezydował w Podhorcach, później w Żółkwi, wybudował w Horyńcu zamek myśliwski i przyjeżdżał tutaj na łowy i kąpiele siarczane. Zamek był wybudowany jako obronny, posiadał z obydwu frontów 4 strzelnice, zachowane od wnętrza do dnia dzisiejszego, oraz loch, również istniejący, połączony z basztą obronną nad gościńcem. Od zamku w stronę lasów prowadził pod ziemią długi loch, długości około 1000 m., zapewne celem umożliwienia oblężonym wyjścia w razie oblężenia. Ślady tego lochu znajdują się jeszcze w 3 miejscach. Jak widzimy, zamek horyniecki służył Janowi III. zarówno jako forteca flankująca Żółkiew od zachodu, jak i dla celów myśliwskich, jak wreszcie dla podratowania zdrowia w razie dolegliwości gośćcowych.

Dziś taką szczególną pamiątką po Sobieskim w Horyńcu, jest płaskorzeźba herbu rodowego Sobieskich, na murze pałacu w Horyńcu, z napisem Tegit et Protect – Osłania i Chroni. Tarczą Sobieskiego, byli właściciele Horyńca, chcieli zaznaczyć związek Horyńca z Sobieskim.